Yaşlanma ve hücre yaşlanması bilim dilinde senesens olarak ifade edilir. Senesens öncelikle stresle doğrudan ilişkilidir. Stres vücudumuzda reaktif oksijen türleri dediğimiz bir dizi stresle ilişkili moleküllerin hızla artmasına ve hücrelerde birikmesine yol açar. Bu moleküller, hücresel solunumu hızla bozar, DNA’mıza, lipitlerimize, hücre membranlarımıza, hücresel proteinlere ve organellere saldırır. Bu olay oksidatif stres olarak adlandırılır. Bu saldırı sonucunda DNA hasarı, lipid ve proteinlerde katlanma sorunları, hızlı bir fonksiyon kaybı, tamir edilemeyen hücresel hasar oluşur hücreler ya senesense gider, ya da vücudu korumak için programlanmış hücre ölüm mekanizmaları ile öldürülürler. Senesense giden hücrelerde senesens ilişkili bir salgı tipi meydana gelir. Bu salgı tipinde inflamasyona neden olan bir çok sitokin salgılanır ve bu hücreler salgıladıkları bu inflamasyon bileşikleri ile çevrelerindeki hücrelere de önemli zarar verirler.
Sağlık, güzellik, yaşlanma karşıtı (anti aging) ve en önemlisi hücre yenileme süreçlerinde kullanılacak ürünlerin oksidatif stres, DNA hasarı, İnflamasyon süreçlerinin tümüyle başa çıkabilmesi gereklidir. Mikro filizler bu süreçlere yabancı değildir. Çünkü bir bitki çimlendiği anda, korunaklı bölgesinden çıkar ve çok zayıf bir formdayken çevresel etkenlere an hassas olduğu dönemi yaşar. Bu süreç içinde ışık, sıcaklık, nem ve yapılan kültürel uygulamaların hepsi bitkilerde oksidatif stres, DNA hasarı ve inflamasyon kaynağıdır. Bu küçük bitkiler bu sebeple mikro formdayken bu streslerle baş etmeyi evrim süreci içinde öğrenmişlerdir. Mikro bitkilerin içindeki kodlanmış bu bilgi ve buna dayalı moleküller insanlar için çok güçlü bir nutrasotik hediyedir.
Mikro filizler oksidatif stresi azaltır
Mikro filizler kendi bünyelerinde yüksek miktarda ve en önemlisi aktif formda bir dizi fenolik asit ve flavanoid sentezler bunların arasında en çok bulunanlar : Caffeic asit, p-coumaric asit, ferulic asit, gallik asit ve chlorogenic asit, epicatechin, quercetin, kaempferol, luteolin; myricetin ve apigenindir (Rahman ve ark. 2022, Liu ve ark. 2022). Polyfenoller ve Flavonoidler, bitkilerde ikincil metabolitler olarak üretilen bir grup polifenolik bileşiğidir. Çok sayıda hastalık üzerinde (örneğin, kardiyovasküler hastalık, ateroskleroz) olumlu biyokimyasal etkileri vardır ve diğer biyoaktivitelere sahiptirler (örneğin, anti-inflamatuar, anti-aging etkisi) (Guven ve ark., 2019, Williamson ve ark., 2018, Gentile ve ark., 2018). Ayrıca, flavonoidler birçok nutrasötik ürünün temel bileşenidirler. Flavonoidlerin, geniş çaplı olarak incelenen ana biyolojik aktivitesi, antioksidan etkileridir. Flavonoidlerin antioksidan aktivitesi, reaktif oksijen türlerini (ROS) etkisiz hale getirerek, antioksidan enzimleri aktive ederek, oksidazları inhibe ederek (örneğin, xanthine oksidaz [XO], siklooksijenaz [COX], lipooksijenaz ve fosfoinositid 3-kinaz [PI3K]) ve α-tokoferil radikallerini azaltarak gösterir ve bu şekilde serbest radikallerin neden olduğu hasarı önlerler. Flavonoidlerin antioksidan aktivitesi, metal şelatlama aktivitesini ve düşük moleküler ağırlıklı antioksidan aktiviteyi artırır ve bu şekilde oksidatif stresi hafifletir (Williamson ve ark., 2018).
Flavanoidlerin oksidatif stres üzerindeki tedavi edici etkileri bugün için tümüyle bilimsel olarak ispatlanmıştır ve 8 grup altında sayılabilir: (1) ROS’un doğrudan temizlenmesi; (2) antioksidan enzimlerin aktivasyonu; (3) metal şelatlama aktivitesinin aktivasyonu (4) artan a-tokoferil radikal seviyeleri (5) NAPDH oksidazlarının inhibe edilmesi (6) Nitrik oksitin neden olduğu oksidatif stresin hafifletilmesi; (7) artan yararlı oksijen seviyeleri ve (8) düşük moleküler ağırlıklı antioksidanların antioksidan özelliklerinin arttırılması. Sonuç olarak flavanoidler oksidatif stres için kullanılabilecek en güçlü nutrasötik ajanlar olarak tüm bilim dünyası tarafından kabul görmüş moleküllerdir (Shen ve ark. 2022).Mikro filizler ayrıca C vitamini ve E vitamini deposudur. Bu her iki vitamin antioksidan savunmanın merkezinde yer alan ve redoks reaksiyonları olarak bilinen kimyasal tepkimelerin başlatıcısı/hızlandırıcısı olarak görev yaparlar (Jiang ve ark. 2014; Fu ve ark. 2022). C vitamini, askorbik asit, çok çeşitli biyokimyasal süreçlerde yer almak için etkili bir elektron (hidrojen atomu dahil) veya iki elektron (hidrit iyonu dahil) donörü olarak in vivo yaygın olarak bulunan önemli bir biyolojik kofaktördür. Genel olarak C vitamini, a-tokoferoksil radikalini veya oksitlenmiş glutatyonu azaltmak için bir antioksidan olarak ve askorbat oksidaz ve sitokrom b561 gibi metaloenzimler için bir kofaktör olarak kullanılır (Nius ve ark. 2001, Aumailley ve ark. 2021; Liu ve ark. 2021). E Vitamini, lipitlerin in vivo oksidatif bozunmasını geciktiren ve insanları aktif oksijen ve nitrojen türlerinin aracılık ettiği oksidatif stresten koruyan, lipidde çözünen en önemli peroksil radikali tutucu antioksidandır (Krishnamurthy, 1983; Niki ve Noguchi, 2004).
Mikro filizlerin içerdiği biyoaktif maddeler DNA hasarını tamir eder
Mikro filizler zengin bioaktif bileşikleri ile çevresel tehditlerinden kaynaklanan DNA hasarını azaltabilir. Bu bitkilerin içeriğinde yer alana quercetin, in vitro ortamda kırmızı kan hücrelerini oksidatif stres ve genotoksisiteden korur (Abdallah ve ark. 2012). Ayrıca quercetin, endoplazmik retikulumdaki yanlış katlanmış proteinlerin stresinden hücreleri koruyabilir (Storlino ve ark., 2015). Apigenin (Qian ve ark. 2015), iç ribozom giriş sitesi ile (IRES) ilişkili proteinleri değiştirerek viral enfeksiyonu sınırlayabilir ve viral IRES-tabanlı çeviri aktivitelerini inhibe eder. Birçok flavonoid, çeşitli şekillerde DNA hasarı üzerinde etkili olabilir. Luteolin, naringenin ve rutin flavonoidleri, in vitro ve in vivo koşullarda UVB’nin neden olduğu DNA hasarını etkili şekilde hafifletir. Quercetin, NRF2/Keap1 sinyal yolunu hedefleyerek 1,2-dimetilhidrazin aracılı oksidatif stres ve DNA hasarını etkin bir şekilde ters çevirdiği bildirilmiştir [93]. Son zamanlarda, dihidromirisetin içeren nanokapsüllerin, UVB radyasyonuna bağlı DNA hasarıyla %50 güneş koruma faktörüne (SPF-DNA) sahip olduğu ve DNA hasar oluşumuna karşı %99,9 koruma sağladığı bildirilmiştir. Epikateşin, mirisetin, insan ince bağırsak hücrelerinde ayırıcı olmayan uç birleştiren DNA çift iplikçikli kırık tamirini aktive eder (Kootstra, 1994, Wölfle ve ark. 2011, Charles ve ark. 2014, Dalcin ve ark., 2021). Sonuç olarak, flavonoidler DNA hasarını azaltarak ve hücrelerin DNA onarım yeteneğini artırarak, onarılmayan hasarın birikimini azaltır ve hücreleri yaşlanmanın olumsuz etkilerinden korurlar.
Mikro filizler inflamasyonu düzenler yaşlanmayı geciktirir
Mikro filizler içerdiği biyoaktif maddeler ile anti-inflamatuar ajanlardır. Kırmızı lahana mikro yesilliklerinin tüketimi, karaciğerdeki C-reaktif protein (CRP) ve TNF-α seviyelerini düşürerek, bir inflamasyon yanıtının riskini azaltabilir (Huang ve diğ. 2016). Mikroyeşillikler, ayrıca, başka olası sonuçları tetikleyen diğer immünolojik yolları da etkileyebilir. Polifenolik biyoaktif maddeler, NF-κB (nükleer faktör ışık zincir aktivasyonu olan B hücresinin iyileştiricisi) yolunun parçalanmasını sağlarlar. Bu işlemi, süreçte yer alan kinazların ubiquitinasyonunu veya fosforilasyonunu engelleyerek gerçekleştirirler. NF-κB protein kompleksi, inflamasyonla bağlantılıdır çünkü bu, inflamasyonda etkisi olan çeşitli genlerin transkriptasyonuna izin verir, bunlar arasında pro-inflamatuar sitokinler TNF- α, interleukin-1 (IL-1), IL-6 ve IL-8 bulunur (Baldwin 1996; Ruiz ve Haller 2006; Gupta ve diğ. 2010; Kanigur-Sultuybek ve diğ. 2020). Diğer bir yandan, polifenollerin NF-κB ve DNA etkileşimini engellediği gözlemlenmiştir (Khan ve diğ. 2020).
Kırmızı lahana mikro yeşilliklerindeki glukosinolat içeriği, 17.15 mol/g kuru ağırlıktadır ki bu, olgun kırmızı lahanada gözlenen konsantrasyondan (8.30 mol/g) çok daha yüksektir (Sun ve diğ. 2015). B hücre inhibitorünün ışık zincir gen iyileştiricisindeki nükleer faktörün katabolik sürecinin, glukosinolat tarafından inhibe olduğu düşünülmektedir (Soundararajan ve Kim 2018). Sonuç olarak, mikro yeşilliklerden alınan diyet glukosinolatlarının etkili bir anti-inflamatuar nütrasetik olabileceği düşünülebilir. COX-2 (siklooksijenaz-2), prostaglandin üretimini düzenleyen anahtar bir enzim olup, NF-κB’nin (Li ve diğ. 2020) altında yer alır. Ayrıca, inflamatuar tepkilerin oluşumunda da yer alır. Mikro filizler, COX-2 aktivitesini inhibe ettiği bilimsel çalışmalar ile kanıtlanmış olan, kaempferol, isohamnetin ve quercetin gibi flavonoid bileşenler içerir (Wang ve diğ. 2020; Ahsana ve diğ. 2021). Bunların tümü etikleri bilimsel yayınlarla ispatlanan çok güçlü anti-inflamatuar ajanlardır.
Mikro filizler büyüme faktörleri ve bitkisel kök hücrelerce zengindir
Mikro filizler tohumu terk ettiği andan itibaren hızla büyüme ve gelişme sürecine girerler. Bu süreçte gerekli tüm bileşenler örneğin besin elementleri, vitaminler, polyfenoller ve flavanoidler en optimum dozda ve tümü yeni hücrelerin oluşumunu tetikleyecek ve hızla büyüme gelişme aynı zamanda doku farklılaşmasını sağlayacak şekilde dizayn edilmiştir. Bitkide bu büyüme ve gelişmeyi büyüme faktörleri sağlar. Bunlar bitkideki kök hücrelere sürekli yeni, taze ve sağlıklı hücreler oluşturmasını söylerler. Mikro filizlerin toprak üstündeki mikro gövdesinin özellikle uç kısmındaki kılıf, ayrıca iki genç yaprağın oluştuğu bölümdeki bölge yoğun meristematik kök hücreler içerir. Bunlar multipotent kök hücrelerdir ve insandaki mezenşimal kök hücreler ile bir çok ortak nokta taşırlar. Bu kök hücreler bugün için yüksek teknoloji kullanılarak geliştirilen en etkili cilt bakım ürünleri, saç bakım ürünleri ve anti-aging ürünlerinin çok yüksek ücretlerle temin edilen vazgeçilmez bileşenleri haline gelmiştir (Trehan ve ark. 2017, Miastkowska ve Sikora, 2018). Mikro filizler bu harika hücre yenileyicilere ulaşmanın en doğal ve en ucuz yoludur.
Kaynaklar
Abdallah, F. B., Fetoui, H., Fakhfakh, F., & Keskes, L. (2012). Caffeic acid and quercetin protect erythrocytes against the oxidative stress and the genotoxic effects of lambda-cyhalothrin in vitro. Human & experimental toxicology, 31(1), 92-100.
Ahsana, D., Andika, A., & Nashihah, S. (2021). Molecular docking study of flavonoid compounds in the guava leaves (Psidium Guajava L.) which has potential as anti-inflammatory COX-2 inhibitors. Lumbung Farmasi: Jurnal Ilmu Kefarmasian, 2(2), 67-79.
Aumailley, L., Bourassa, S., Gotti, C., Droit, A., & Lebel, M. (2021). Vitamin C differentially impacts the serum proteome profile in female and male mice. Journal of Proteome Research, 20(11), 5036-5053.
Baldwin Jr, A. S. (1996). The NF-κB and IκB proteins: new discoveries and insights. Annual review of immunology, 14(1), 649-681.
Charles, C., Nachtergael, A., Ouedraogo, M., Belayew, A., & Duez, P. (2014). Effects of chemopreventive natural products on non-homologous end-joining DNA double-strand break repair. Mutation Research/Genetic Toxicology and Environmental Mutagenesis, 768, 33-41.
Dalcin, A. J. F., Roggia, I., Felin, S., Vizzotto, B. S., Mitjans, M., Vinardell, M. P., … & Gomes, P. (2021). UVB photoprotective capacity of hydrogels containing dihydromyricetin nanocapsules to UV-induced DNA damage. Colloids and Surfaces B: Biointerfaces, 197, 111431.
Fu, Y. H., Wang, K., Shen, G. B., & Zhu, X. Q. (2022). Quantitative comparison of the actual antioxidant activity of Vitamin C, Vitamin E, and NADH. Journal of Physical Organic Chemistry, 35(9), e4358.
Gentile, D., Fornai, M., Pellegrini, C., Colucci, R., Blandizzi, C., & Antonioli, L. (2018). Dietary flavonoids as a potential intervention to improve redox balance in obesity and related co-morbidities: a review. Nutrition research reviews, 31(2), 239-247.
Gupta, S. C., Sundaram, C., Reuter, S., & Aggarwal, B. B. (2010). Inhibiting NF-κB activation by small molecules as a therapeutic strategy. Biochimica et Biophysica Acta (BBA)-Gene Regulatory Mechanisms, 1799(10-12), 775-787.
Guven, H., Arici, A., & Simsek, O. (2019). Flavonoids in our foods: a short review. Journal of Basic and Clinical Health Sciences, 3(2), 96-106.
Huang, H., Jiang, X., Xiao, Z., Yu, L., Pham, Q., Sun, J., … & Wang, T. T. (2016). Red cabbage microgreens lower circulating low-density lipoprotein (LDL), liver cholesterol, and inflammatory cytokines in mice fed a high-fat diet. Journal of agricultural and food chemistry, 64(48), 9161-9171.
Jiang, Q. (2014). Natural forms of vitamin E: metabolism, antioxidant, and anti-inflammatory activities and their role in disease prevention and therapy. Free Radical Biology and Medicine, 72, 76-90.
Kanigur-Sultuybek, G., Yenmis, G., & Soydas, T. (2020). Functional variations of and in inflammatory disorders and their implication for therapeutic approaches. Asian Biomedicine, 14(2), 47-57.
Khan, H., Ullah, H., Castilho, P. C. M. F., Gomila, A. S., D’Onofrio, G., Filosa, R., … & Cao, H. (2020). Targeting NF-κB signaling pathway in cancer by dietary polyphenols. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 60(16), 2790-2800.
Kootstra, A. (1994). Protection from UV-B-induced DNA damage by flavonoids. Plant Molecular Biology, 26, 771-774.
Krishnamurthy, S. (1983). The intriguing biological role of vitamin E. Journal of Chemical Education, 60(6), 465.
Li, S., Jiang, M., Wang, L., & Yu, S. (2020). Combined chemotherapy with cyclooxygenase-2 (COX-2) inhibitors in treating human cancers: Recent advancement. Biomedicine & Pharmacotherapy, 129, 110389.
Liu, H. Y., Liu, Y., Li, M. Y., Ge, Y. Y., Geng, F., He, X. Q., … & Gan, R. Y. (2022). Antioxidant capacity, phytochemical profiles, and phenolic metabolomics of selected edible seeds and their sprouts. Frontiers in Nutrition, 9, 1067597.
Liu, H., Jia, W., Yu, X., Tang, X., Zeng, X., Sun, Y., … & Lin, L. (2021). Vitamin C-assisted synthesized Mn–Co oxides with improved oxygen vacancy concentration: boosting lattice oxygen activity for the air-oxidation of 5-(hydroxymethyl) furfural. ACS Catalysis, 11(13), 7828-7844.
Miastkowska, M., & Sikora, E. (2018). Anti-aging properties of plant stem cell extracts. Cosmetics, 5(4), 55.
Niki, E., & Noguchi, N. (2004). Dynamics of antioxidant action of vitamin E. Accounts of chemical research, 37(1), 45-51.
Njus, D., Wigle, M., Kelley, P. M., Kipp, B. H., & Schlegel, H. B. (2001). Mechanism of ascorbic acid oxidation by cytochrome b 561. Biochemistry, 40(39), 11905-11911.
Qian, S., Fan, W., Qian, P., Zhang, D., Wei, Y., Chen, H., & Li, X. (2015). Apigenin restricts FMDV infection and inhibits viral IRES driven translational activity. Viruses, 7(4), 1613-1626.
Rahman, M. M., Abdullah, A. T. M., Sharif, M., Jahan, S., Kabir, M. A., Motalab, M., & Khan, T. A. (2022). Relative evaluation of in-vitro antioxidant potential and phenolic constituents by HPLC-DAD of Brassica vegetables extracted in different solvents. Heliyon, 8(10).
Ruiz, P. A., & Haller, D. (2006). Functional diversity of flavonoids in the inhibition of the proinflammatory NF-κB, IRF, and Akt signaling pathways in murine intestinal epithelial cells. The Journal of nutrition, 136(3), 664-671.
Shen, N., Wang, T., Gan, Q., Liu, S., Wang, L., & Jin, B. (2022). Plant flavonoids: Classification, distribution, biosynthesis, and antioxidant activity. Food chemistry, 383, 132531.
Soundararajan, P., & Kim, J. S. (2018). Anti-carcinogenic glucosinolates in cruciferous vegetables and their antagonistic effects on prevention of cancers. Molecules, 23(11), 2983.
Storniolo, A., Raciti, M., Cucina, A., Bizzarri, M., & Di Renzo, L. (2015). Quercetin affects Hsp70/IRE1α mediated protection from death induced by endoplasmic reticulum stress. Oxidative Medicine and Cellular Longevity, 2015.
Trehan, S., Michniak-Kohn, B., & Beri, K. (2017). Plant stem cells in cosmetics: current trends and future directions. Future science OA, 3(4), FSO226.
Wang, L., Wu, H., Xiong, L., Liu, X., Yang, N., Luo, L., … & Chen, J. (2020). Quercetin downregulates cyclooxygenase-2 expression and HIF-1α/VEGF signaling-related angiogenesis in a mouse model of abdominal aortic aneurysm. BioMed Research International, 2020.
Williamson, G., Kay, C. D., & Crozier, A. (2018). The bioavailability, transport, and bioactivity of dietary flavonoids: A review from a historical perspective. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 17(5), 1054-1112.
Wölfle, U., Esser, P. R., Simon-Haarhaus, B., Martin, S. F., Lademann, J., & Schempp, C. M. (2011). UVB-induced DNA damage, generation of reactive oxygen species, and inflammation are effectively attenuated by the flavonoid luteolin in vitro and in vivo. Free Radical Biology and Medicine, 50(9), 1081-1093.nlerle